وحدت اسلامی ، ضرورتی انکار ناپذیر

    بسم الله الرحمن الرحیم
    قال الله تبارک و تعالی فی محکم کتابه الکریم و مبرم خطابه العظیم: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم (وَ اعتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاًوَ لا تَفَرَّقُوا)۱ و عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ‏ فِی قَوْلِهِ‏ وَ لا تَفَرَّقُوا قَالَ : «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عَلِمَ أَنَّهُمْ سَیَفْتَرِقُونَ بَعْدَ نَبِیِّهِمْ وَ یَخْتَلِفُونَ فَنَهَاهُمْ عَنِ التَّفَرُّقِ کَمَا نَهَى مَنْ کَانَ قَبْلَهُمْ فَأَمَرَهُمْ أَنْ یَجْتَمِعُوا عَلَى وَلَایَهِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لَا یَتَفَرَّقُوا».۲
    یکی از مسائل مهم و برجسته و البته قابل تأمل در جوامع اسلامی که به نوعی دغدغه ی بزرگان جهان اسلام بوده و هست ، و دلسوزان مذهب همواره برآن تأکید داشته اند ، مسأله مهم وحدت و انسجام اسلامی است. ضرورتی غیر قابل انکار که خدای متعال همگان را بدان رهنمون ساخته و تحقق آن آرزوی دیرینه پیامبرخاتم صلی الله علیه و آله و اولیای الهی است. چرا که امت اسلام زمانی می تواند در مقابل دشمنان قرآن و عترت، محکم و استوار بایستد که همه مسلمانان بر دستگیره محکم الهی چنگ زنند و فرمان (وَ اعتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاًوَ لا تَفَرَّقُوا) را در عمل لبیک بگویند.
    امروزه جهان اسلام باید بداند که تنها راه مقابله با دنیای کفر و استکبار جهانی ، وحدت و انسجام اسلامی است ، حقیقتی انکار ناپذیر که نبودآن آسیب و ضربه های جبران ناپذیری را بر پیکره اسلام وارد خواهد کرد و انکار و مقابله با آن گناهی است نابخشودنی و آتشی است که مقدسّات را زیر سؤال برده و حقیقت دین را پنهان و طاعون طاغوت را آشکار و منتشر می سازد. از این رو خدای متعال برای مقابله با تفرقه و فروپاشی امت اسلام، مسأله امامت را به عنوان پایه و اساس وحدت اسلامی بنیان نموده که پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله ، امت متفرق نشوند و تحت لوا و پرچم ولایتِ نفس و جان رسول الله ، یعنی حضرت صدیق اکبر و فاروق اعظم امیرمؤمنان علی علیه السلام گرد هم آیند و اسلام نوپا را به سر منزل مقصود برسانند . از اینرو بود که بزرگترین رویداد تاریخ بشری و ثمره و باطن بعثت نبوی یعنی عیدالله الاکبر غدیر خم به امر خدای متعال به وقوع پیوست و همگان بیعت نمودند تا با تبعیت از ولایت علوی ، اسلام را به وحدت واقعی و حقیقی خود برسانند .
    مسأله وحدت اسلامی از آنچنان اهمیتی نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله برخوردار است که آن حضرت را بر آن داشت که برای آنکه بین مسلمانان وحدتی ناگسستنی بوجود آید و منافقان بر تفرقه و اختلافات دامن نزنند ، در پنج شنبه آخر عمر شریفشان تصمیم گرفتند، سندی زنده در باب خلافت و تثبیت موقعیت و جانشینی امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام، به یادگار گذارند و خطاب به حاضران فرمودند: «کاغذ و دواتی برای من بیاورید تا برای شما مطلبی بنویسم که پس از آن هرگز گمراه نشوید».!
    هر انسان منصف و آزاد اندیشی با کمی تأمل متوجه خواهد شد که اهمیت مسأله هدایت در پرتو وحدت امت اسلام چقدر بالا است که پیامبر رحمتی که از زهر جفا به خود می پیچید، با آن حالت ضعف و درد و رنج در اندیشه ی هدایت امت بسوی شاهراه هدایت و حصن حصین وحدت اسلامی یعنی ولایت امیرمؤمنان علی علیه السلام بود.
    متأسفانه زمانی که بنیانگذار وحدت اسلامی در کره زمین یعنی رسول خدا صلی الله علیه و آله درخواست لوح و قلم نمودند تا آرزوی دیرین خود در وحدت جهان اسلام در پرتو ولایت حق را مکتوب و مستند نمایند تا امت متفرق نشوند ؛ “آن شخص” به مخالفت با رسول خدا صلی الله علیه و آله برخاست و فریاد زد : بیماری بر این مرد (یعنی پیامبرـ والعیاذبالله ـ) چیره شده است و هذیان می گوید، قرآن نزد شماست و کتاب خدا ما را بس است!.۳ این رویداد تاریخیِ بسیار ناروا ،آنقدر تلخ و دردناک بود که ابن تیمیه در کتاب منهاج السنه جلد ۶ صفحه ۳۰۰ نقل می کند که: شهرستانی از مورخین بزرگ نزد اهل تسنن در کتاب ملل و نحل خود می نویسد: مخالفت خلیفه دوّم با درخواست رسول خدا سبب اختلاف موجود در جهان اسلام شد، و این زیان بزرگ و خسارت بی نظیر بشری نیز رقم خورد و تاریخ از مصائب دیگری نیز حکایت دارد.۴
    آری! اوّلین شکست پروژه عظیم وحدت اسلامی و اختلاف امت اسلام و تفرقه ی تأسف بار موجود میان مسلمانان به گواهی کتاب های اهل تسنن ، از آنجا آغاز شد و لذا می بایست دانشمندان و علمای جهان اسلام فکری برای این امر مهم کنند و تقریب مذاهب را در تبعیت از ولایت حق به سایر مذاهب بچشانند و آرزوی دیرینه رسول خدا صلی الله علیه و آله ، که همان وحدت بی نظیر امت اسلام تحتِ لوای قرآن و عترت است را محقق سازند.آن زمان بود که منافقین بر اختلافات دامن زدند و کودتاگران در پی نقشه های شوم خود بر آمدند تا عهدنامه صحیفه ملعونه را در سقیفه بنی ساعده به انجام رسانند و به خیال خام خود نور خدا را خاموش کنند. غافل از آنکه نور خدا هیچگاه خاموش نخواهد شد و این وعده خدای متعال است که فرمود : (یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ)؛ می‌خواهند نور خدا (ولایت امیرالمومنین علی علیه السلام) را با دهانهاشان (سخنان خویش) خاموش کنند ولی خدای عزوجل نمی‌گذارد تا نور خود را کامل کند، هر چند کافران را خوش نیاید.۵
    حال چه باید کرد ؟ از طرفی بسیاری از مسلمانان از حقیقت دین خود آگاه نیستند و از تبعیت ابلاغ جهانی و دستور الهی غدیریه فاصله دارند و از سوی دیگر دنیای کفر نیز در پی مقابله با اسلام و ایجاد تفرقه و دشمنی در میان مسلمین است و می خواهد اسلام استعماری خود را از کانال فرقه ضاله وهابیت و سنی های افراطی به جهانیان بقبولاند و چهره واقعی اسلام را به صورت دیگری نمایان سازند و امت اسلام را در امور مختلف ضعیف و ناتوان جلوه دهند؛ از اینرو می بایست پیروان هر یک از مذاهب گوناگون اسلامی در روابط اجتماعی و سیاسی و نظامی و اقتصادی و غیره ی خود با سایر مسلمین همسو و در مقابل دشمنان همواره به صورت «ید واحده» عمل نمایند و در این اتحاد ، قدرت جهان اسلام را به دشمنان نشان دهند و با عمل به سیره رسول رحمت ، چهره واقعی اسلام را به جهانیان عرضه بدارند که اسلام ناب محمّدی ، دین رحمت و محبت است و در آن قتل و غارت و کشتار و خشونت معنایی ندارد و جهانیان نیز می بایست این حقیقت مهم را درک نمایند که وهابیت که امروزه به نام اسلام دست به فجایع غیر اسلامی و انسانی می زند و بر مقدّسات اسلامی و سایر ادیان می تازد ، زاییده تفکرات همان استعمار و طاغوت و شیاطینی است که کمر به دشمنی با قرآن و عترت بسته بودند و به خیال خام خویش در پی نابودی حقیقت انسانیتند .
    البته در این مقابله ی جهان اسلام در برابر دنیای کفر نیز می بایست هوشیار و بیدار بود و از اصل و حقیقت غافل نشد. مبلغان مذهب اهل بیت علیهم السلام باید متوجه باشند که اتحاد بین شیعه و سنی در مقابل جهان کفر به معنای دست برداشتن از اعتقادات و تلاش ننمودن برای رسیدن به وحدت واقعی و اهداف عالیه الهیه نیست و می بایست بدون آنکه بهانه به دست دشمن دهند، در پی تحقق وحدت حقیقی و دعوت سایر پیروان مذاهب به حقیقت دین، تحت لوای قرآن و عترت باشند و بر تحقق آرزوی دیرین رسول رحمت اصرار و همت گمارند.
    آری! اسلام حقیقی و راستین ، همان آیینی است که رسیدن به آن مستلزم چنگ زدن به ریسمان محکم الهی و اطاعت از دو امانت و یادگار رسول خدا صلی الله علیه و آله ، یعنی قرآن و عترت می باشد و می بایست علم و حقیقت دین را از آن دو گنجینه گرانبها اخذ نمود و به دستگیره محکم الهی تمسک جست؛ همانگونه که فخر رازی که از بزرگترین مفسران اهل تسنن به شمار می رود و به «امام المشککین» نیز موصوف است آن را تبیین و تشریح و به آن اقرار نموده که « من اتخذعلیاً اماماً لدینه فقداستمسک با لعروه الوثقی فی دینه ونفسه؛۶ کسی که علی (علیه السلام) را امام دینش قرار دهد، به دستگیره ناگسستنی چنگ زده است» .
    از این رو پنجمین خلیفه رسول خدا صلی الله علیه و آله ، حضرت باقرالعلوم علیه السلام در تبیین حقیقت وحدت اسلامی و چنگ زدن امت به ریسمان محکم الهی فرمودند: همانا خدای متعال می دانست که امت بعد از پیامبر متفرق خواهند شد و اختلاف خواهند نمود، پس آنها را از آن نهی نمود، همانگونه که امت های گذشته را نهی فرمود. پس امر کرد که همگی بر ولایت آل محمّد (علیهم السلام) جمع شده و متفرّق نشوند.۷
    مساله مهم دیگری که می بایست در باب وحدت اسلامی به آن اشاره نمود و غالباً در مباحث اتحاد اسلامی به فراموشی سپرده می شود ، مسائل تفرقه بر انگیز میان شیعیان است. زخم کهنه و ضعف تأسف باری که پیکره جهان تشیع را می آزارد و مع الأسف عده ای نا آگاه با افکار و سلایق مختلف و به بهانه های واهی در مقابل یکدیگر صف آرایی کرده و به مقدسات یکدیگر می تازند و آتش نفاق و اختلاف بین شیعیان را شعله ور می سازند. این گرد و غبار فتنه ، سیاست های کهنه ی استعمار پیر انگلستان را در اذهان زنده می کند و از جنگ داخلی بین شیعه و شیعه پرده بر می دارد که نا خواسته در پی متلاشی نمودن پیکره واحد جهان تشیع و تحقق بخشیدن آمال و آرزوهای دیرینه استکبار جهانی است. اگر حقیقتاً به وحدت اسلامی می اندیشیم ، وحدت شیعیان با یکدیگر سزاوارتر و مهم تر از وحدت با سایر مذاهب است و اصولاً طرح اتحاد بین شیعه و سنی بدون انسجام و وحدت شیعیان با یکدیگر، طنز تلخی است که هیچگاه محقق نخواهد شد و شایسته است که شیعیان امیرالمؤمنین علی علیه السلام ، با تمام اختلاف سلیقه هایی که در بینشان هست، بر اختلافات شخصی و سلیقه ای دامن نزنند و وحدت شیعی و علوی خود را حفظ نموده و بر بصیرتی که بزرگان دین بر آن تاکید نموده اند اهتمام ورزند و در کردار و گفتار و موضعگیری های خود به بزرگان جهان تشیع و آنانی که امام زمان ارواحنافداه در شأنشان فرمودند : «واماالحوادث الواقعه فارجعوافیها الی رواه حدیثنا فانهم حجتی علیکم وانا حجه الله»۸ اقتدا نمایند.
    شایسته است در خاتمه به برخی از مولوی های اهل تسنن نیز یادآور شد که آنها نیز به سهم خود قدری در تحقق اتحاد مسلمانان گام های عملی بردارند و مراقب باشند که برخی با سخنان نسنجیده بر طبل تفرقه و نفاق نکوبند، چرا که متاسفانه شاهد آنیم که برخی در زاهدان ، اخیراً با سخنان تحریک آمیز و اهانت های متعدد و مستقیمشان به مقدّسات شیعه و مراجع عظام تقلید، در پی شکاف مذهبی در ایران هستند و امید است این دسته نیز راه خود را از مسیر افراطیون اهل تسنن و وهابیت بی منطق جدا سازند و فرمان خدای متعال را در اتحاد و وحدت اسلامی سرلوحه خود قرار دهند که (وَ اعتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاًوَ لا تَفَرَّقُوا).

     امیری سوادکوهی

__________________________________

۱٫   آل عمران ، آیه ۱۰۴

۲٫   تفسیر قمی: جلد۱، صفحه ۱۰۸؛ شرح الأخبار فی فضائل الأئمه الأطهار علیهم السلام: جلد ‏۱، صفحه۲۳۹؛ تفسیر الصافی: جلد‏۱، صفحه۳۶۶؛ البرهان فی تفسیر القرآن: جلد‏۱، صفحه۶۷۲؛ بحار الأنوار: جلد‏۲۴، صفحه ۸۵؛ تفسیر نور الثقلین: جلد‏۱، صفحه۳۷۸

۳٫   صحیح بخاری :جلد ۱ صفحه ۱۲۶و ۱۲۷ حدیث ۱۱۴ ، صحیح بخاری : جلد ۱ صفحه ۳۶ حدیث ۱۱۴ ، صحیح بخاری جلد ۴ صفحه ۳۱ حدیث ۳۰۵۳ کتاب الجهاد و السیر ، صحیح بخاری جلد۴ صفحه ۶۶ حدیث ۳۱۶۸ ، صحیح بخاری جلد ۵ صفحه ۱۳۷ حدیث ۴۴۳۱ ، صحیح بخاری   جلد ۸ صفحه ۶۱ حدیث ۷۳۶۶، تاریخ الطبری جلد ۳ صفحه ۱۹۳، صحیح مسلم جلد ۵ صفحه ۷۵ حدیث ۴۱۲۴ ، معجم اوسط طبرانی جلد ۵ صفحه ۲۸۸ ، معجم الزوائد الهیثمی جلد ۹ صفحه ۳۴ ، کنز العمال متقی هندی جلد ۵ صفحه ۶۴۴ ، طبقات ابن سعد جلد ۲ صفحه ۲۴۳ ، مسند احمد جلد ۳ صفحه ۲۴۳ ، مسند احمد صفحه ۲۹۳ ، تاریخ کامل ابن اثیر جلد ۲ صفحه ۳۲۰ ، فتح الباری ابن حجر عسقلانی جلد ۸ صفحه ۱۰۱ ،کشف الغمه جلد ۲ صفحه ۴۷ و …

۴٫   مختصر منهاج السنه جلد ۲ صفحه ۳۷۰ ؛ منهاج الکرامه فی معرفه الامامه صفحه۱۱۰

۵٫   سوره الصف، آیه ۹

۶٫   تفسیرکبیر، جلد ۱، صفحه ۷- ۲۰۶

۷٫   همان / ۲

۸٫   کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۲۱٫